Yaşam

Afgan yönetmen Sahraa Karimi: Çekmek aynı zamanda protesto etmektir

VisionIST ‘Endüstri Günleri’nde konuşan yönetmen ve senarist Sahraa Karimi “İstiklal’de bir patlama oldu değil mi? Elinize kamerayı alın ve çekin çünkü çekmek aynı zamanda protesto etmektir” dedi.

GAİN Medya ana sponsorluğunda düzenlenen 12. Milletlerarası Cürüm ve Ceza Sinema Şenliği’nde atölyeler, paneller ve ustalık sınıflarından oluşan VisionIST ‘Endüstri Günleri’nin dördüncü yılı yapıldı. AKM Yeşilçam Sineması’nda, üretimci İpek Erden moderatörlüğü’nde gerçekleşen ‘Ustalık Sınıfı’na, yönetmen ve senarist Sahraa Karimi konuşmacı olarak katıldı.

Çekmek aynı zamanda protesto etmektir

Karimi: “Yaklaşık 4 yıldır İstanbul’a geliyorum ancak bu seferki farklı. Çok fazla Türk görmüyorum. Arap, Rus ve Afganlarla karşılaşıyorum. Bu bile ülkenin içinde bulunduğu durumu gözler önüne seriyor. Bunu kullanın. Çok güzel bir gereç. İstiklal’de bir patlama oldu değil mi? Elinize kamerayı alın ve çekin. Çünkü çekmek aynı zamanda protesto etmektir.” dedi.

12. Uluslararası Suç ve Ceza Festivali’nin, 23 Kasım 2022 Çarşamba günü saat 18.00’deki ‘Ustalık Sınıfı’ programında, tecrübelerini katılımcılarla paylaşan Karimi şöyle devam etti:

Ben sinemayı değil, sinema beni seçti

“Henüz 17 yaşındayken Slovakya’ya gittim. Benim için Slovakya’ya gitmek, mülteci olduğum İran’dan ayrılmak için tek talihti. Lisans, yüksek lisans ve doktora derecelerimi Slovakya’da yaptım. 2012 yılında mezun oldum. Slovakya’da sinema okuluna giriş imtihanları çok güç ve yalnızca direktörlük kısmı için 5-6 kişi alıyorlardı. O vakitler İngilizce yahut Slovakça bilmiyordum. O yıllarda yalnızca belgesel kısmı açtılar ve oraya kabul edildim ancak sonraki yıllarda birebir anda hem belgesel hem de kurgu direktörlüğü okudum.

Bana ‘Bunu Afganistan’da yapamazsın’ dediler

Üniversite devrinde bir belgesel fikri üretme ödevi geldi. O vakit okuduğum kitaplar daima bayanlarla alakalıydı. BBC İran izlerken birinci sefer bir Afgan bayanın Almanya sayesinde ehliyet aldığını gördüm. Bu durumun çok âlâ bir metafor olduğunu düşündüm zira Afgan bayanları için ehliyet almak yalnızca otomobil sürebilmek değil birebir vakitte hayatlarının direksiyonu da ellerine almak manasına geliyor. Bu fikir ile ödeve başvurdum Öteki bir profesör bu fikri çok beğendi ve çabucak çekmeleri gerektiğini söyledi. Fikre para bulabilmek için çok fazla yere başvurdum lakin “bunu Afganistan’da yapamazsın” yansısı ile karşılaştım. Bana ‘bunu yapamazsın’ diyenlere inat onu yapan bir karaktere sahibim. İki yıl sonra 2005 yılının sonunda Slovakya’da Bakanlık tarafından fon sağlandı. 2006-2009 yıllarını belgeseli çekmeye harcadım. Belgesel Slovakya’da en yeterli belgesel mükafatını kazandı.

En yeterli metot ‘samimiyet’

Afganistan’a Afganistan kimliğim olmadığı için giremedim. İran üzerinden kaçak yollardan girdim. İlk gittiğimde kalabalık bir ekiple gittim fakat bu durumda çekmek istediğim ailelerin içerisine çok fazla giremediğimi fark ettim. 20 gün boyunca bulunduğum Afganistan’dan yeteri kadar gereç toplayamadan döndüm. Sonrasında yalnızca kendim ve ses için bir şahısla gittim. Lise yıllarında bağımsız olabilmek için düğün kameramanlığı asistanlığı yaparak para kazanmıştım. Aileler başta kamerayı yadırgasa da birkaç gün sonrasında artık umursamadıklarını gördüm.Aile ile samimi oldum. Bence belgesel çekimlerinde evvel kamerayla gidilmemeli. Beşerlerle samimi olunmalı. Bunun çok değerli bir metot olduğunu söylemeliyim. Gerçek manzaralar için samimiyet mecburî. Birebir vakitte şu anda kameralar çok fazla küçüldü. Toplumsal medya yüzünden beşerler korkuyor.

Ben bir sivil aktivistim

Her vakit kurmaca yapmak istedim ancak belgesel yapmak daha ucuzdu. 2012 yılında okulu bitirdiğimde kendim hakkında bir düşündüm, evet Slovakya’da kabul gören bir yönetmendim, dünya çapında ödülüm vardı ve üniversitede eğitimci olarak devam edebilirdim. Fakat kendime “Ben Avrupa’da ne yapıyorum?” sorusunu sordum. Diğer yönetmenler gibi göçmenlerin hikayesini mi çekecektim? Avrupa’nın çok usta yönetmeni vardı ve anlatacak kendi hikayesi vardı. Bana ait değildi. Kendi insanlarımın hikayesini anlatmak istediğim için Afganistan’a gitmek istediğimi söyledim ve herkes bana “Sen çıldırdın mı?” dedi. 2012’de Afganistan’a döndüm ve Taliban’ın geldiği son ana kadar oradaydım. Kendi insanlarımı gözlemledim. Çok fazla gezdim. Sinema dalından çıkmasam da çok farklı vazifeler aldım zira bu benim sorumluluğumdu, ben bir sivil aktivisttim.

Gençken ve gücünüz yerindeyken üretin

Kadın direktör olmak istiyorsanız her vakit karşınıza maniler çıkacak. Şayet ne demek istediğinizden eminseniz hiçbir vakit onu demekten vazgeçmeyin. Dindeki yanlış anlaşılma münasebetiyle içinde bulunduğumuz toplumlar bu halde. Fincanı sağdan sola koyduğum anı daima tekrarlasam bile o an bir daha gelmeyecek. O yüzden gençken ve gücünüz yerindeyken üretin. Şayet kıssa anlatma yeteneği ile ödüllendirildiyseniz bunu sakın harcamayın.

Biz bayanlar yaşıyoruz ve haklarımız var

‘Havva, Meryem ve Ayşe’ hakkındaki öyküyü okudum ve bunu katiyen çekmem gerekiyor dedim. Sineması çekmek çok zordu lakin şu an dönüp baktığımda âlâ ki bu zorluklara katlanmışım diyorum. Zira şunu anlamalılar biz bayanlar yaşıyoruz ve haklarımız var.

Teknolojiyi öğrenmeliyiz

Yönetmenliği şayet iş olarak yapmak istiyorsanız dizi, reklam belgesel çekebilirsiniz ama bir anlatıcı olmak istiyorsanız bir derdiniz varsa rastgele bir azınlıktan geliyorsanız siz sivil aktivistsiniz. Tekniği, kamerayı, batılı ülkeler icat etti lakin bizim öykümüz var. Ben Amerika’da da yaşadım ve bizim öykülerimiz eşsiz. Sorun şu ki; biz teknolojiyi öğrenmeliyiz. Şayet sesimizi üniversal olarak duyurmak istiyorsak formülü bilmemiz gerekiyor.

Günlük hayattan kaçmayın, izleyin, gözlemleyin ve hepsini yazın

Bir müslüman nasıl günde 5 defa ibadet ediyorsa bir sinema imalcisi için de sinema izlemek ibadet etmek üzeredir. Anahtar olabildiğince izlemek. Yalnızca Türk, Orta Doğu değil her kültürden sinema izlenmeli. Gözlemleyin. Gözünüz gördüğü kadar gözlemleyin. Günlük hayattan kaçmayın. Size neler kazandırdığını bilemezsiniz.Yaşlı beşerlerle konuşun çok hoş ve saf kıssaları var. Gezebiliyorsanız; tren, otobüs farketmez gezin ve bunların hepsini oturup yazın.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu